De coronacrisis, de crisismaatregelen en de economische gevolgen hiervan grijpen diep in op ons dagelijks leven en samenleving als geheel. Hierdoor worden kwetsbare groepen hard geraakt en ontstaan nieuwe kwetsbare groepen, zoals zzp’ers, flexwerkers en jongeren die net hun opleiding of studie hebben afgerond. Er zijn signalen van gezinnen onder druk, kinderen met groeiende (leer) achterstanden, jongeren met gebrek aan toekomstperspectief, extreme eenzaamheid onder ouderen en toenemende bestaansonzekerheid voor grote groepen burgers. Maar we hebben ook gezien dat verbinding en saamhorigheid in de stad sterker werd. Er is veel creativiteit en samenwerking getoond en denken in mogelijkheden bij inwoners en professionals. Dit willen we graag vasthouden.
Aan het begin van de crisis lag zo’n 40% van de zorg stil, bleek uit een landelijke inventarisatie onder zorgaanbieders. Een deel van de vraag naar ondersteuning en zorg zal verdampen en niet meer in te halen zijn. Een ander deel komt mogelijk in een later stadium alsnog, waardoor een nieuwe boeggolf ontstaat. Ook zal mogelijk als gevolg van de economische gevolgen van de coronacrisis in 2021 een groter beroep worden gedaan op ons armoedebeleid en schuldhulpverlening. Deze risico's vormen onderdeel van het coronarisico waarmee we in ons weerstandsvermogen rekening hebben gehouden. We monitoren deze risico's met behulp van onze kwartaalrapportages en -analyses en in contact met onze partners en gecontracteerde instellingen halen wij signalen op, zodat wij waar nodig kunnen handelen.
Wij gaan door op de ingeslagen weg. We continueren de ingezette transformatie en vernieuwing van het sociaal domein en intensiveren deze waar nodig. Daarin staan inwoner, integraal beleid, samenhang en benodigde samenwerking tussen de verschillende beleidsterreinen centraal. Dit moet zorgen voor betere ondersteuning en zorg, meer maatwerk en lagere kosten. Zaken die door de coronacrisis en de daarop volgende economische crisis alleen nog maar extra noodzakelijk en urgent zijn geworden. Iedere inwoner heeft recht op bestaanszekerheid en zich thuis te kunnen voelen in onze inclusieve stad.
We monitoren de financiële gevolgen van de coronacrisis voor het sociaal domein. Via de G-40 en de VNG zetten we in op vergoeding van extra kosten door het Rijk.
Beleidskader Inclusieve Stad
Het proces om invulling te geven aan het nieuwe Beleidskader Inclusieve Stad wordt in het najaar van 2020 afgerond. Velen zijn bij de totstandkoming ervan betrokken. De visie ‘gezond stedelijk leven’ met als uitgangspunt het concept van ‘positieve gezondheid’ wordt breed gedragen. De visie is de basis voor de verbinding met andere domeinen, zoals het medisch domein, onderwijs, wonen, veiligheid en sport en cultuur. De visie geeft een beeld van de stad die we willen zijn en hoe we inwoners de beste ondersteuning kunnen bieden.
Vanuit deze visie is meer aandacht voor preventie een belangrijke opgave, gebaseerd op wetenschappelijke -, praktijk-, beleids- en ervaringskennis. Preventie heeft tot doel het vergroten van gezondheidsvaardigheden en het stimuleren van een gezonde omgeving. Wij staan daarin een wijkgerichte benadering voor om de impact te vergroten. Ook bij preventie is samenwerking met en tussen bovengenoemde domeinen essentieel.
Het beleidskader wordt naar verwachting eind 2020 vastgesteld door de raad en heeft een looptijd van 5 jaar. Aan het beleidskader verbinden we voortschrijdende uitvoeringsprogramma's. Hierin worden de doelstellingen en activiteiten opgenomen voor de middellange termijn. Het vernieuwde uitvoeringsprogramma voor jeugd en onderwijs is een van de uitvoeringsprogramma's.
Gesprek met de stad
Het gesprek met de stad over de transformatie van het sociaal domein is als gevolg van de coronacrisis vertraagd en heeft een nieuwe invulling gekregen. Naar aanleiding van verhalen over initiatieven die zijn genomen om elkaar te helpen #samentijdenscorona, geven we het gesprek nu verder vorm. In transformatiewerkplaatsen werken we samen met uitvoerende partijen aan de daadwerkelijke vernieuwing op basis van de gezamenlijke ambitie.
Daarnaast worden – collegebreed – gesprekken gevoerd met jongeren over hun beleving van de coronacrisis om hen de gelegenheid en de ruimte geven om mee te praten over de coronasituatie en de toekomst.
Zorgakkoord
Parallel aan het Beleidskader Inclusieve Stad werken we aan de totstandkoming van een zorgakkoord met het medisch domein, dat moet zorgen voor een betere aansluiting tussen het medisch en het sociaal domein. Het doel is in de volle breedte te werken aan ondersteuning en zorg die toegankelijk, van goede kwaliteit en duurzaam betaalbaar is. Partners zijn zorgverzekeraar Zilveren Kruis, huisartsen, Meander Medisch Centrum, GGDrU, IndeBuurt033 en Stichting Wijkteams Amersfoort. Het zorgakkoord treedt in 2021 in werking.
Transformatie Jeugdhulp
We gaan verder met de transformatie van de jeugdhulp: vroegtijdig hulp bieden, zoveel mogelijk thuis en op school. En als het echt nodig is in een vervangende gezinssituatie. We blijven kritisch of zorg de oplossing is voor de vraag van jongeren en/of hun ouders. Is een hulpverlener echt nodig of zijn er ook andere oplossingen die uitkomst kunnen bieden? We zetten ons in om kinderen met een ondersteuningsvraag zo normaal mogelijk deel te laten nemen aan onze samenleving. We organiseren waar mogelijk de ondersteuning dichtbij: thuis, op school, in de kinderopvang of sport.
We intensiveren de inzet van de PraktijkOndersteuners Jeugd bij huisartsen (POH Jeugd). Het streven is om in 2021 in alle huisartsenpraktijken van Amersfoort een POH Jeugd beschikbaar te hebben die laagdrempelige hulp kan bieden aan jeugdigen en hun ouders. De resultaten van de inzet van de POH Jeugd zijn bemoedigend. Het bespreken van casuïstiek op wijkniveau tussen verwijzers onderling (wijkteams, jeugdartsen en huisartsen) vergroot het inzicht in oplossingen voor kinderen en hun ouders.
Voor de kinderen/jongeren met complexe ondersteuningsvragen hebben we dit jaar nieuwe - meerjarige - regionale afspraken gemaakt met het samenwerkingsverband van Breed Spectrum Aanbieders (BSA). Wij zijn er trots op dat deze afspraken zijn gemaakt op basis van een transformatieplan. Door innovatie en betere samenwerking kan de toename van de jeugdhulp binnen het beschikbaar gestelde budget worden opgevangen. Samen met de BSA werken we de komende jaren aan het verbeteren van de specialistische jeugdhulp. De transformatie richt zich o.a. op het versterken van de ambulante hulp door inzet van nieuwe gebiedsgerichte ambulante teams en de ombouw van de zwaardere verblijfsfuncties.
De vraag naar jeugdhulp neemt in Amersfoort nog steeds toe, net als in de rest van Nederland. Via de Vereniging Nederlandse Gemeenten zijn wij in gesprek met het rijk over de verdere transformatie van de jeugdhulp. De belangrijkste discussiepunten met het rijk zijn vergroting van het structurele landelijke budget voor de jeugdhulp en aanpassing van wet- en regelgeving die regionale samenwerking meer verplicht.
Betaalbaarheid van ondersteuning en zorg
Ondersteuning en zorg zijn er voor mensen die dat nodig hebben. Waarbij wij rekening houden met mogelijkheden die er zijn in de eigen omgeving van mensen. We zetten in op preventie en het vroegtijdig signaleren van problemen om zoveel mogelijk de inzet van specialistische ondersteuning en zorg te voorkomen. Wij wegen scherper af welke vorm van ondersteuning nodig is, met passende ondersteuning en/of zorg als resultaat. De maatregelen die wij treffen om ondersteuning en zorg betaalbaar te houden passen in de transformatie en nemen positieve gezondheid als uitgangspunt. De vernieuwingen die wij in dit kader hebben doorgevoerd, of in voorbereiding zijn (op dit moment 15 in totaal), lijken hun vruchten af te werpen. De eerste rapportages geven onder meer blijk van minder doorverwijzingen en betere samenwerking tussen partners in de toegang (wijkteams, huisartsen, jeugdartsen en WIZ) .
Eén van de maatregelen die wij hebben in gevoerd is ‘meer begeleiding door wijkteams’. De insteek hierbij is dat wijkteams zoveel mogelijk gebruik maken van het netwerk van de inwoner zelf, de sociale basisinfrastructuur en zo nodig zelf ondersteuning bieden. Alleen in die situaties waarin dit niet mogelijk of wenselijk is, wordt doorverwezen naar een specialistische zorgaanbieder. Hierdoor neemt het aantal doorverwijzingen naar specialistische zorg af, zo blijkt ook uit de eerste rapportages over de maatregelen. Bovendien kunnen specialisten effectiever (door aan te sluiten bij de doelen van een huishouden) en efficiënter (korter, minder intensief) worden ingezet door de wijkteams.
Wij blijven het komende jaar de resultaten van de maatregelen monitoren. De coronacrisis heeft ook invloed op de resultaten. In de rapportages over de maatregelen duiden wij de effecten.
Adequate randvoorwaarden vanuit Den Haag
De volumegroei in o.a. de jeugdzorg en als gevolg van het abonnementstarief die gemeenten in de afgelopen jaren steeds zelf betaald hebben, vragen om extra middelen van het Rijk. Voor jeugdzorg zijn deze gedeeltelijk incidenteel toegezegd en opgenomen in onze begroting. Insteek van gemeenten is nog met dit kabinet afspraken te maken over structureel passende vergoeding.
Inclusieve arbeidsmarkt
We zetten onze reguliere werkwijze voor mensen met een uitkering of die hulp vragen bij het vinden van werk voort. Daarbij zetten we, op basis van maatwerk en een zorgvuldige diagnose instrumenten in die bijdragen aan een snelle en duurzame toeleiding naar werk. Die duurzaamheid realiseren we door rekening te houden met persoonlijke motivatie, passende scholing, ondersteuning en nazorg, ook richting de werkgevers. Als werk of scholing (nog) niet mogelijk is, stimuleren en motiveren we iedereen op andere wijze sociaal en/of maatschappelijk actief te zijn.
Speerpunt zijn mensen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt, zoals mensen met een arbeidsbeperking, statushouders, jongeren (<27 jaar) en ouderen (50+), waarvoor we regionaal samenwerken met werkgevers en sociale partners in het Werkbedrijf arbeidsmarktregio Amersfoort. Amersfoort voert als centrumgemeente de regie over deze samenwerking en de gezamenlijke publieke werkgeversdienstverlening en ontvangt hiervoor vanaf 2021 een structurele Rijksbijdrage. Het WerkgeversServicepunt regio Amersfoort (WSP) is de belangrijkste uitvoeringsorganisatie voor het Werkbedrijf, waarin UWV, de gemeenten uit de arbeidsmarktregio Amersfoort en RWA/Amfors samenwerken. Het WSP ondersteunt werkgevers in hun personeelsvraag en adviseert over inclusief ondernemen, mobiliteit en scholing, teneinde duurzame matches te realiseren tussen werkzoekenden en werkgevers.
In 2020-2022 krijgt deze regionale samenwerking een extra impuls door de uitvoering van het actieplan 'Arbeidsmarktregio Amersfoort werk(t) voor iedereen'. De projecten zijn er op gericht onze reguliere werkwijze duurzaam te verbeteren, het werkgeversnetwerk te vergroten en meer (leer)werkplekken en duurzame plaatsingen te realiseren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Vanwege de gevolgen van de coronacrisis zijn in het actieplan ook activiteiten opgenomen voor een snelle matching van mensen die pas onlangs werkzoekend zijn geworden.
Het Rijk heeft eind augustus 2020 in het sociaal pakket voor hulp bij baanverlies en schulden voor de periode 2020-2022 extra middelen opgenomen zodat we regionaal met onze partners onze activiteiten op het gebied van arbeidstoeleiding en (om)scholing nog verder kunnen uitbreiden en intensiveren.
In aanvulling op de regionale aanpak Voortijdig Schoolverlaten zullen we in Amersfoort in 2021 extra inzetten op het in beeld brengen en benaderen van jongeren (<27 jaar) die in het verleden het onderwijs zonder startkwalificatie hebben verlaten (zie programma 3.2). Ook voor kwetsbare jongeren heeft het Rijk voor extra ondersteuning en toeleiding naar vervolgonderwijs of (leer)werk aanvullende middelen uitgetrokken in genoemd sociaal pakket.
Financiële zelfredzaamheid en participatie
Bestaanszekerheid vormt de basis voor financiële zelfredzaamheid en participatie. Een groot deel van de mensen dat voor hulp aanklopt in het sociaal domein heeft te maken met (dreigende) financiële problematiek. Het versterken van het integraal werken en preventie zijn dan ook speerpunten. Een goede samenwerking tussen alle partners in de armoede- en schuldenaanpak en intermediairs is hierbij van groot belang. Ons brede netwerk Samen tegen armoede zet zich in om armoede te voorkomen, verlichten en verhelpen. Daarnaast werken we samen met woningbouwverenigingen en energieleveranciers om financiële problemen zo vroeg mogelijk te signaleren en op te lossen. Met de woningbouwverenigingen overleggen we periodiek over casuïstiek om duur scheef wonen aan te pakken. Ons armoedebeleid en de getroffen maatregelen vormen tezamen met de goede samenwerking in het netwerk voor een solide basis om armoede in Amersfoort te bestrijden. Uit recent onderzoek van het Nibud blijkt dat door onze maatregelen de inkomenspositie voor alle onderzochte huishoudens is verbeterd. Voorwaarde voor rond kunnen komen met een laag inkomen is dat huishoudens gebruik maken van alle regelingen waar zij recht op hebben, de financiële situatie op orde is, er geen sprake is van schulden, een hoge huur of hoge energielasten. De realiteit is echter dat niet iedereen die recht heeft op regelingen van het rijk of de gemeente deze aanvraagt. Daarom blijven we inzetten op bereik. We doen dat langs drie sporen: gerichte communicatieacties, drempels verlagen en doen wat werkt (werken met inzichten vanuit kennis en ervaring van wetenschap, professionals en cliënten).
We bieden alle inwoners optimaal toegankelijke en kosteloze schuldhulpverlening, zonder voorwaarden vooraf. Sinds eind 2019 biedt Stadsring51 vanuit het herstructureringsfonds een schuldsaneringskrediet aan waarmee verschillende schuldeiseres in één keer afgelost worden en Stadsring51 nog de enige schuldeiser is. Het saneringsfonds is een ‘revolverend’ fonds: het geld komt terug in het fonds wanneer de kredieten worden afgelost. Om meer grip te krijgen op de inzet en de kosten van bewindvoering worden onder meer met de rechtbank afspraken gemaakt over een adviesrol van Stadsring51 over het in te zetten instrumentarium. De verwachting is dat daardoor bij aanvragen voor bewind, vaker budgetbeheer ingezet kan worden. Hierdoor zullen de kosten verminderen.
We houden er rekening mee dat we onze inzet van armoedebestrijding (bijzondere bijstand en maatwerkvangnet) en de inzet op schuldhulpverlening moeten vergroten om de gevolgen van de coronacrisis te kunnen opvangen. Het Rijk trekt in het sociaal pakket voor hulp bij baanverlies en schulden hiervoor extra middelen uit voor de periode 2020-2022.
Nieuwe wet inburgering
Op 1 juli 2021 treedt de nieuwe Wet Inburgering in werking. In het huidige stelsel zijn inburgeraars zelf verantwoordelijk voor hun inburgering en de inkoop hiervan. Vanaf 2021 heeft de gemeente Amersfoort de verantwoordelijkheid voor de regievoering over inburgering, om taalonderwijs in te kopen en statushouders financieel te ontzorgen. Inburgeraars krijgen een persoonlijk Plan Inburgering en Participatie, waardoor de inburgering en participatie naar verwachting effectiever verloopt en inburgeraars eerder meedoen in Amersfoort. Ook leren statushouders de Nederlandse taal op een hoger niveau, wat de participatie en zelfredzaamheid bevordert. Wanneer het niet mogelijk is om het hogere taalniveau te leren, wordt de inburgeraar ondersteund om toe te werken naar zelfredzaamheid op het gebied van taal en participatie.
Bij de voorbereiding op de nieuwe taken zet het college het gesprek voort met de stad. Het Stedelijk Netwerk Integratie, professionele partijen, uitvoeringsorganisaties en statushouders worden betrokken bij de ontwikkeling en implementatie van het beleid. Ook wordt domein-overstijgend samengewerkt aan thema’s die raken aan de integratie van statushouders en nieuwkomers zoals werkgeversbenadering, empowerment, brede integrale intakes, aanpak van armoede en schulden, aanpak voortijdige schoolverlaters en jeugdwerkloosheid.
Eind 2020 wordt naar aanleiding van de opgedane kennis, ervaring en resultaten vanuit de ontwikkelingsfase de uiteindelijke inrichting voor deze transformatie bepaald.
Jaar van de vrijwilliger
In samenwerking met IndeBuurt033 gaan we invulling geven aan het Jaar van de Vrijwilliger 2021. Eind 2020 wordt een plan gepresenteerd waarin ook plaats is voor het uitgestelde Festival Amersfoort Bedankt. Er wordt gezocht naar een passende vorm die volgend jaar mogelijk is.
Ondersteuning mantelzorgers
We blijven aandacht vragen voor de mantelzorger, zeker in de huidige periode. Dat doen we door het vergroten van het bereik van de ondersteuningsmogelijkheden die IndeBuurt033 biedt aan mantelzorgers, maar ook door in te zetten op begeleide ontmoeting in de buurt voor jong en oud. Naast waardering zetten we ook in op het verbreden van het netwerk waardoor we de mantelzorger beter kennen en met hun signalen aan de slag kunnen. Het gaat vaak om praktische hulp die de druk op de mantelzorger kan wegnemen, van honden uitlaten, boodschappen doen tot dagactiviteiten in de buurt, die een mantelzorger even ruimte geven voor de eigen agenda. Speciale aandacht is daarbij voor de jonge mantelzorger.
Maatschappelijke opvang
Er zijn extra maatregelen nodig om de druk op de nachtopvang af te laten nemen. Samen met de zorgaanbieders en de corporaties hebben we nieuwe woonconcepten ontwikkeld. In 2020 is het gemengd wonen project in voormalige verzorgingshuis De Liendert gerealiseerd en in 2021 gebeurt dit op de Smeeing locatie. Beide zijn tijdelijke voorzieningen. De realisatie ervan maakt onderdeel uit van het plan zoals wij bij VWS hebben ingediend in het kader van de aanpak ‘Een (t)huis, een toekomst’. Het Rijk heeft hiervoor extra middelen beschikbaar gesteld. Met de maatregelen wordt gewerkt aan meer inzet op wonen met een vorm van begeleiding in plaats van opvang en aan het versnellen van de uitstroom. Naast genoemde projecten wordt gewerkt aan lange termijn aanpassingen van de huidige opvang (als vervolg van de tijdelijke begeleid wonen plekken) en aan preventie en activering. Hiermee wordt ingezet op het voorkomen van nieuwe instroom en een integrale aanpak van woonproblematiek, preventie van schulden, doelgerichte begeleiding en toeleiding naar (vrijwilligers)werk.
Het realiseren van de nieuwe woonconcepten kost tijd. In de tussentijd zullen huidige opvangvoorzieningen opengehouden moeten worden, ook om te kunnen voldoen aan de 1,5 m eis. Hiertoe heeft de raad voor het zomerreces besloten de opvanglocatie Amergaard uiterlijk tot en met april 2022 open te houden.
Gezondheidsbeleid
We gaan door met de Gezonde Wijkaanpak en gezondheidsprogramma's als Be Slim en Kansrijke Start. De kosten hiervoor worden gedeeltelijk vergoed vanuit de GIDS-middelen (Gezond In De Stad). De uitvoering hiervan hebben wij opgedragen aan de GGDrU.
Verder voert GGDrU de wettelijke taken uit in het kader van de Wet Publieke Gezondheid en voor gemeente Amersfoort maatwerk zoals uitvoering van VIA-trajecten (voorkomen huisuitzetting), preventie van huiselijk geweld, het meldpunt ‘Bezorgd’ en advisering over vrijstellingen van leerplicht. Daarnaast houdt zij toezicht op VVE (voorschoolse en vroegschoolse educatie) en Wmo-voorzieningen. Volgens afspraak in de regio is elke gemeente verantwoordelijk voor de huisvesting van de Jeugdgezondheidszorg (consultatiebureaus). Ook dit maakt onderdeel uit van de maatwerkafspraken.
De meerkosten die GGDrU heeft gemaakt in het kader van COVID-19 worden direct bekostigd door het Rijk.
Inclusief en toegankelijk
Amersfoort is een inclusieve stad. Wij willen een stad zijn waarin iedereen zich thuis voelt. Een stad die voor iedereen geschikt is om te wonen, te werken en te leven. Dit is een opgave die het sociaal domein overstijgt. We zetten ons er dan ook voor in om in alle beleidsterreinen inclusief werken tot uitgangspunt te maken. De kosten voor verbeteren van de toegankelijkheid worden dus in alle onderdelen van de begroting gemaakt. In lijn met de motie 2019-095M hebben wij in voorliggende begroting de functie van projectleider Toegankelijkheid structureel opgenomen. Dekking heeft plaatsgevonden vanuit het activiteitenbudget voor dit onderdeel.
We nemen stelling tegen alle vormen van racisme en discriminatie. Dit uit zich in een preventieve en repressieve aanpak en blijven werken aan een stedelijke omgeving waarin iedereen zich thuis voelt. Het voorkomen en bestrijden van discriminatie op de arbeids- en woningmarkt en in het dagelijks leven (bijvoorbeeld bij het uitgaan) blijven belangrijke speerpunten voor het komende jaar. Ook blijft bij ons werk – bijvoorbeeld het ontwerpen en uitvoeren van maatregelen in de openbare ruimte en de gemeentelijke communicatie – aandacht voor mensen met een beperking.
Samen met inwoners en partijen in de stad voeren we de acties uit die ieder jaar samen met ervaringsdeskundigen in de regenboogagenda en de toegankelijkheidsagenda worden opgenomen. Eind 2020 doen wij u een voorstel voor een nieuwe antidiscriminatienota. Vanuit de gedachte dat de uitvoering van antidiscriminatiebeleid integraal onderdeel moet zijn van het werk en handelen van de gemeente maken wij er geen extra afzonderlijk budget voor vrij. Acties en maatregelen bekostigen wij uit de bestaande begroting vanuit de beschikbare budgetten waar de desbetreffende acties en/of maatregelen betrekking op hebben.
Veiligheid en handhaving
Wij werken aan een veilige samenleving en dat doen we vooral ook met de samenleving. De gevolgen van criminaliteit, veiligheidsincidenten of ondermijning hebben immers ook gevolgen in die samenleving; waarin sociale cohesie en veerkracht na incidenten van belang zijn. Wijkagenten, handhavers, gebiedsmanagers en uitvoeringsorganisaties als Indebuurt033 en stichting wijkteams zijn onze voelsprieten in de wijken. Preventie en een persoonsgerichte aanpak blijven daarbij belangrijke elementen in ons beleid. Het versterken van de verbinding tussen het sociaal domein en veiligheid, de aanpak van ondermijning en fluïde (jeugd)netwerken en het bestrijden van cybercriminaliteit zijn belangrijke speerpunten voor het komend jaar.
Op het gebied van een veilige bebouwde leefomgeving blijven brandveiligheid en constructieve veiligheid prioriteit. Het goed toegerust houden van de crisisorganisatie en het regionaal borgen van continuïteit hiervan heeft in 2021 extra onze aandacht. Gedurende de eerste weken van de coronacrisis is in Amersfoort –en regionaal- slagvaardig en effectief in de crisisstructuur gewerkt. Evaluatie hiervan leidt niet tot grote aanpassingen van de crisisstructuur in 2021.
Het wordt steeds meer zichtbaar dat criminelen via ICT nieuwe manieren vinden om delicten te plegen. De coronacrisis lijkt die trend nog verder te versterken. Met name online fraude (zoals Marktplaatsfraude, Whatsappfraude en phishing) is in de coronamaanden fors toegenomen. Het digitaal weerbaar maken en houden van de stad vraagt om beleid dat vanuit verschillende invalshoeken is ingestoken. Samen met onze ketenpartners richten we ons op vier punten:
- Inzicht in de aard en omvang van slachtofferschap cybercrime
- Eigen huis op orde
- Preventie en bewustwording kwetsbare groepen in de stad
- Cybergevolgenbestrijding
Sinds een aantal jaar bestaat de aanpak ondermijning. Het RIEC (Regionaal Informatie en Expertise Centrum) is hierin een grote aanjager in de regionale prioriteiten op basis van het actieplan “wie praat, die gaat”. Lokaal hebben we een plan van aanpak ondermijning & weerbaarheid waarin in 2018 de volgende speerpunten zijn vastgelegd.
- Vergroten weerbaarheid van het bestuur, ambtelijke organisatie en de stad;
- Intensiveren lokale integrale aanpak;
- De aanpak van problematische jeugdnetwerken en het tegengaan van criminele doorgroeimogelijkheden van jongeren.
Inmiddels heeft de aanpak grotendeels vorm gekregen, staan de overlegstructuren en komt ondermijnende criminaliteit in beeld. Hierbij dringt door dat we nog maar een fractie zien van wat ondermijning is, en de problematiek fors groter dan aanvankelijk gedacht. Dit heeft geleid tot een forste toename van casuïstiek in zowel het lokaal overleg, als binnen de integrale aanpak in RIEC verband, evenals een toename van de breedte van casuïstiek, de thematiek.
De aanpak Ondermijning & weerbaarheid wordt gefinancierd met structurele en incidentele middelen. Deze incidentele middelen houden in februari 2021 grotendeels op.
De structurele middelen worden benut voor de lokale casuïstiek vanuit het lokale overleg ondermijning en integrale casuïstiek in RIEC verband. En ten aanzien van jeugd wordt hier het JIT (Jeugd Interventie Team) en de PGA (PersoonsGerichte Aanpak) jeugd van ingezet. De huidige hoeveelheid aan casuïstiek is groter dan met uit de structurele middelen/uren behapt kan worden, waardoor op korte termijn gekozen moet worden binnen de lopende casuïstiek, bijvoorbeeld tussen een illegale prostitutie casus of signalen van drugshandel.
De tijdelijke financiering wordt gebruikt voor:
- Ontwikkeling van de criminele netwerkaanpak in combinatie met de fluïde jeugd monitor en het daarmee samenhangende programma Straatwaarden, waarmee repressief optreden maar ook perspectief bieden aan jeugd hand in hand gaan.
- Het volledige programma ten aanzien van vergroten van weerbaarheid in stad, organisatie en bestuur.
- Ontwikkeling en uitbreiding van het bestuurlijk instrumentarium (bijvoorbeeld het Bibob beleid), waardoor het mogelijk is een barrière op te werpen tegen ondermijnende criminaliteit.
- Het ontwikkelen van een informatiepositie ten aanzien van ondermijnende criminaliteit en herkennen van signalen op basis van eigen systeeminformatie.
- Deelname aan de regionale prioriteiten en ontwikkelingen, zoals op het gebied van zorgfraude, mensenhandel en vergroten van kennis/expertise.
- De “overloop” aan casuïstiek die vanuit de structurele middelen niet behapt kan worden.
Voor 2021 is opnieuw incidenteel geld beschikbaar. Dit is echter minder dan het tijdelijk budget van de afgelopen twee jaar, en dus niet afdoende om het huidig beleid voort te zetten. Met dit beperkte incidentele budget kan wel de personele bezetting -in beperkte vorm- nog een jaar ingevuld worden. Slechts een zeer beperkt deel van de aanpak zoals bovenstaand genoemd kan daarmee uitgevoerd worden. Over de breedte ontwikkelen van de aanpak, of uitvoering geven aan ambities en samenwerkingsafspraken is dan niet mogelijk. Hiermee voldoen we niet aan de gemaakte afspraken in het Integraal Veiligheids Plan en ons Plan van aanpak ondermijning en weerbaarheid.
Wij zien de noodzaak en hebben de ambitie om ook op diverse andere beleidsonderdelen meer te doen dan met de beperkte middelen in de begroting mogelijk is. Zo zien wij dat de leefbaarheid van "wooncomplexen" kan worden verbeterd en escalatie kan worden voorkomen door meer in te zetten op preventie. Ook voor de aanpak mensenhandel en uitvoering prostitutiebeleid zien wij meer mogelijkheden dan het budgettaire kader mogelijk maakt. Over deze onderwerpen zullen wij in 2021 met uw raad in gesprek gaan.
Verbinding sociaal domein en veiligheid
Om de zorg voor kwetsbare mensen en hun omgeving te verbeteren èn veiligheidsproblematiek aan te pakken is intensieve samenwerking tussen sociaal domein- en veiligheidsprofessionals nodig. Goede ondersteuning en hulp kunnen preventief werken om bepaalde vormen van overlast, escalatie en onveiligheid te voorkomen. Soms is hier aanvullend samenwerking met de veiligheidsketen nodig om mensen te beschermen of hun omgeving veiligheid te bieden: gezamenlijke interventie om veiligheid te herstellen en herhaling van problemen te voorkomen. Andersom kan de veiligheidsketen bij bepaalde vormen van criminaliteit en overlast partners uit het sociaal domein nodig hebben om tot structurele oplossingen te komen. Vanuit die ontwikkeling is het Veiligheidshuis regio Utrecht is inmiddels het Zorg&Veiligheidshuis geworden.